Hilabete honetan, sagar- eta ezti-carpaccioaren errezeta prestatzera gonbidatzen zaituztegu
Hauxe da 2022ko egutegirako hautatutako gaia: gure osasunari eta ongizateari eta gure inguruneari onurak ekartzen dizkieten tokiko eta sasoiko elikagaiak.
Sasoiko elikagaiak kontsumitzen baditugu,
- Gure baserritarren ekoizpen-ereduak babesten ditugu.
- Merkaturatze iraunkorragoa sostengatzen dugu, banaketan energia gutxiago xahutzen delako.
- Lurzorua ez pobretzen laguntzen dugu. Landareen ziklo naturalak errespetatzean, laboreen txandakatzea sustatzen da eta lurzorua gutxiago pobretzen da.
Azken batean, modu naturalean lantzen direnez, beren nutrizio-ekarpenak mantentzen dituzte; bitaminak, mineralak eta bestelako elikagaiez ari gara. Horrez gain, testura, itxura eta zapore egokiagoa dute. Sasoiko elikagaiek kalitate handiagoa dute haiek biltzeko garaian.
Zein fruta aukeratu dugu urtarrilerako? Sagarra.
Osasunaren Munduko Erakundeak sagarrak kontsumitzea gomendatzen du, substantzia fitokimiko eta antioxidatzaile ugari dituztelako, odoleko azukre-mailak murrizten laguntzen dutelako eta arrisku kardiobaskularra eta gaixotasun degeneratiboak prebenitzeko gomendatzen direlako. Gainera, sagarrak gure gorputza hidratatzen du ur asko duelako, diuretikoa da eta oso kaloria edo azukre gutxi du.
Sagarra gure kulturaren, paisaiaren eta gastronomiaren zati da. Zaporearen arabera, honela banatzen dira: mikatzak, gezak, gozoak eta garratzak. Mahaian kontsumitzen direnen artean, Euskal Herriko Errezila edo errege sagarra nabarmentzen da.
Beste sagar mota dira: txalaka, moko, geza mina, Goikoetxea, Urtebi handia, Mozoloa, Urtebi txikia eta urdin sagarra.
Lur sakon, solte eta freskoetan hazten da, eta zuhaitzak lau edo bost metroko altuera hartzen du. Uda ondoren jasotzen dira sagarrak, eta kontsumitzeko erabiltzen direnak eskuz hartzen dira, kolperik ez emateko.
Urtarrilean hasten da sagardotegiaren garaia; beraz, sagardo naturala egiteko erabiltzen diren sagarrak aztertuko ditugu.
Sagardo naturala egiteko, sagardo-sagar mota desberdinak erabiltzen dira, garratzak, mikatzak zein gozoak, eta horiek jasotzeko, zuhaitza makila batekin astinduta lurreratzen dira. Sagardoa, sagar freskoaren edo haren muztioaren hartzidura alkoholikoaren emaitza den edaria da. Sagardoa egiteko metodo tradizionalak erabiltzen dira eta ez da gas eta azukrerik gehitzen.
Gaur egun, Euskal Herrian, bertako 1.000 sagar mota baino gehiago daudela kalkulatzen da, baina Gipuzkoan gehien erabiltzen diren sagar barietateak 25 inguru dira. Nahasketa egokian dago sagardo on baten sekretua, bai eta sagardotegi bakoitzak ematen dion ñabarduran ere.
Hauek dira Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Gipuzkoako Sagardotegien Elkarteak gomendatutako 14 sagardo-barietateak: Aritza, Errezila, Gezamina, Goikoetxe, Manttoni, Moko, Mozolua, Patzolua, Txakala, Udaremarroi, Urdin, Urtebi haundi, Urtebi txiki eta Frantzes sagarra edo berde mingotsa.
